10. SINIF TÜRK EDEBİYATI–2 DERSİ I. DÖNEM 1I. YAZILI YOKLAMA SORULARIDIR:


A- (Her sorunun doğru cevabı 3 puandır.)

1.Türk edebiyatının yazılı ilk örneği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sagular B)Destanlar     C)Göktürk yazıtları      D)Kutadgu Bilig       E)Savlar

2.11.yüzyılda yazılan bu eser, İslam kültürünün etkisi altında oluşturulan ilk eser özelliğini taşır. Türk edebiyatında aruzla yazılmış ilk eserdir. Edebiyatımızın ilk mesnevisi olarak bilinen yapıt, Hakaniye lehçesiyle yazılmış olup alegorik (sembolik) bir özellik taşır.
Bu parçada sözü edilen eser ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
A)Divan u Luğati’t-Türk _ Kaşgarlı Mahmut
B)Atabet-ül Hakayık_ Edip Ahmet Yüknekî
C) Kutadgu Bilig_ Yusuf Has Hacib
D)Divan-ı Hikmet_Ahmet Yesevi
D)Orhon Yazıtları_ Yulıg Tigin

3. Dede Korkut hikâyeleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A)Nazım ve nesrin iç içe olması
B)Geçiş döneminin ilk ve en önemli eseri olması
C)On iki hikâyeden oluşması
D) Hikâyelerin Dede Korkut tarafından yazılması
E)Duru, yalın bir halk Türkçesinin kullanılması

4. SAGU- AĞIT- MERSİYE
Yukarıda belirtilen türlerin ortak özelliği, aşağıdakilerden hangisidir?
A)farklı dönemlerde aynı konuyu işlemeleri
B) Aynı nazım birimine sahip olmaları
C)Hece ölçüsüyle dörtlükler halinde söylenmeleri
D)Halk edebiyatı ürünleri olmaları
E)Bir nazım biçiminin farklı türleri olmaları

5. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi Türk edebiyatının özelliklerden biri değildir?
A)Sagular yuğ törenlerinde okunur.
B)Av merasimlerinden sonra sığır adı verilen törenler yapılır.
C)şiirler kopuz denilen saz eşliğinde söylenir.
D)Şiirlerde nazım birimi olarak beyit kullanılır.
E)Dil, yabancı dillerin etkisinden uzaktır.

6.Orhun yazıtları ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A)İlk abide 720’de Bilge Tonyukuk adına dikilmiştir.
B)Türklerin Çinlilerle yaptıkları bağımsızlık savaşları anlatılmıştır.
C)Üç yazıtta da ağır bir söylev dili kullanılmıştır.
D)Göktürk alfabesi kullanılmıştır.
E)1893’te Thomsen tarafından okunmuştur.

7.Destan bir ulusun yaşadığı savaş, göç gibi önemli olayları olağanüstülüklerle süsleyerek anlatan edebiyat ürünüdür. Bir ulusu derinden etkileyen olayların o ulus tarafından kuşaktan kuşağa aktarılarak oluşturulanlar doğal destan olarak adlandırılır. Bir ozan tarafından yazılanlara ise yapma destan adı verilir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi yapma destan değildir?
A)Çılgın Orlando
B)Kaybolmuş Cennet
C)Kurtarılmış Kudüs
D)Nibelungen
E)Kuvayı Milliye

8.----- 13.yüzyılda Anadolu’nun doğusunda, buraya gelip yerleşmiş, buraları vatan tutmuş Oğuz Türkleri arasında yaşamış, yayılmış ve işlenmiş hikâyelerdir. Bu hikâyelerde Oğuz Türklerinin Gürcü, Abaza ve Trabzon Rumlarıyla yaptıkları savaşlar anlatılır. Hikâyeler, Oğuzların eski destan motifleri ile zenginleşmiştir. Karakter açısından destan özelliği taşımakla birlikte destandan halk hikâyeciliğine geçişin bir örneğidir.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A)Halk hikâyesi

B)Köroğlu hikâyesi

C)Ferhat ile Şirin

D)Leyla ile Mecnun

E)Dede Korkut hikâyeleri

9.Aşağıdakilerden hangisi Kutadgu Bilig’in özelliklerinden biri değildir?

A)11. yüzyılda Yusuf Has Hacb tarafından kaleme alınmıştır.
B)Aruz vezniyle ve beyit nazım birimiyle yazılmıştır.
C)Ahlak, dilin önemi, devlet idaresi gibi konulara değinilmiştir.
D)Didaktik bir eserdir, sembolik bir anlatımı vardır.
E)Bazı bölümlerde nazımla nesir iç içedir.

10.
I.12.yüzyılda “Edip Ahmet Yükneki” tarafından kaleme alınmıştır.
II. Atabet’ül Hakayık “hakikatler eşiği” anlamına gelmektedir.
III. Aruz vezniyle mesnevi tarzıyla yazılmıştır.
IV. Didaktik bir eserdir, cömertlik, doğruluk, ilim gibi konular işlenmiştir.
V.Eserin dili oldukça sadedir; Arapça ve Farsça kelimelere rastlanmaz.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi Atabet’ül Hakayık adlı eserin özelliklerinden biri değildir?
A)I. B)II. C)III. D)IV. E)V.

11.Yıllar boyunca Tekke şiirinin önderi sayılmış, şiirleriyle kafalara ve gönüllere Türkçe ile seslenmiştir. Tasavvuf akımını, taşkın ve gür lirizmi ile halka yansıtmıştır. Aruzla da şiirler yazmakla birlikte genellikle heceyi kullanmıştır. Bu şiirlerde kullanılan ana tema, Allah aşkı ve insan sevgisidir.
Yukarıda özellikleri belirtilen şair kimdir?
A)Yunus Emre

B)Yusuf Has Hacib

C)Mevlana

D)Sultan Veled

E)Hacı Bayram-ı Veli



12.Aşağıdakilerden hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A)Bir kısmı gazel bir kısmı dörtlük şeklinde söylenmiş şiirlerden oluşan Atabet’ül Hakayık didaktik bir vaaz, nasihat kitabıdır.
B)Hoca Ahmet Yesevi Orta Asya’da ilk tarikatı kurmuş ve İslami düşüncelerini aruzla yazılmış dörtlükler halinde düzenlediği Divan-ı Hikmet’te anlatmıştır.
C)Türk edebiyatında fıkralarıyla tanınan Nasrettin Hoca 13. yy’da yaşamış bir alimdir.
D)Yunus Emre şiirlerinde hem aruzu hem heceyi kullanmış, Risalet’ün Nushiye adlı mesneviyi yazmış ve Tekke edebiyatının kurucusu sayılmıştır.
E)Tekke edebiyatının temsilcilerinden olan pir Sultan Abdal nefeslerini saz eşliğinde söylemiştir.

 

13.Könglüm içün örtedi
Yitmiş yaşığ kartadı
Kaçmış özüğ irtedi
Tün gün keçûp irtelür
Bir sagudan alınan bu dörtlük aşağıdakilerin hangisinden alınmış olabilir?
A)Alp Er Tunga Destanı

B)Orhun Abideleri

C)Dede Korkut Hikâyeleri

D)Divanü Luğati’t Türk

E)Kutadgu Bilig

14.Tekke-tasavvuf edebiyatı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A)Şiirlerde Allah aşkı ve Allah’a kavuşma arzusu dile getirilir.
B)Temsilcileri tekkelerde yetişen şairlerdir.
C)Şairler, sanat için sanat düşüncesiyle eser verirler.
D)Asıl ölçü hecedir; ancak aruz ölçüsü de kullanılır.
E)Şair, bağlı olduğu tarikatın görüşlerini şiir aracılığıyla duyurmaya çalışır.

15.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde verilen bilgi yanlıştır?
A)Alp Er Tunga destanında milattan önceki Türk İran savaşları anlatılır.
B)şu destanında İskender’in bir gece baskınıyla Türkler tarafından nasıl yenildiği anlatılır.
C)Bozkurt destanında Göktürklerin bir fişi kurttan nasıl türedikleri anlatılır.
D)Göç destanında Ergenekon adı verilen yerde Göktürklerin çoğalmaları ve demir bir dağı delerek oradan kurtulmaları anlatılır.
E)Oğuz Kağan destanında Mete’nin Orta Asya’da Türk birliğini nasıl sağladığı anlatılır.



B-AŞAĞIDAKİ CÜMLELER DOĞRU İSE SİZE AYRICA VERİLEN CEVAP KÂĞIDINDA (A) SEÇENEĞİNİ, YANLIŞ İSE (B) SEÇENEĞİNİ İŞARETLEYİNİZ. (20 puan)

16)Dîvânü Lûgaati’t- Türk’ün varlığı, 15. asır Türk âlimlerinden Ali Emiri Efendi tarafından haber verilmiştir.

17)Mesaj iletme kaygısından dolayı İslami halk edebiyatı ürünlerinde dinsel temalar ağırlık taşımaktadır.

18)Anadolu Türk tarikatlarının en önemlileri, topraklarımızda en derin, en geniş kök salanları ise Bektaşilik ve Mevlevilik’ti, Mevlevilik halk yığınlarını, Bektaşilik aydınları kendine çeker.

19)Danişmendname ilkönce Anadolu Selçuklu Sultanı İkinci İzzeddin Keykavus’un emriyle Tokat Dizdarı Arif Ali tarafından derlendi.

20)Başka şairlerin birkaç dize ekleyerek bend biçimine dönüştürdüğü gazellere "tahmis", "terbi" adı verilir.

C) AŞAĞIDAKİ CÜMLELERDE BOŞ BIRAKILAN YERLERE UYGUN KELİMELERİ YAZINIZ. (20 puan)

21)Anadolu’da 13. yy’da gelişmeye başlayan Tekke edebiyatının asıl kurucusu -------------------------------------------------’dir.

22)Dede Korkut Kitabının asıl adı------------------------------------------------------------------------------dır.

23)İslâm uygarlığı etkisinde kalan tekke edebiyatının özünü ----------------------------------- oluşturur.

24)Dini Tasavvufi edebiyatta eserlerin çoğu-----------------------------------------olarak oluşturulmuştur.
25)Mevlana Anadolu’da yetişen ilk ve en büyük Türk mutasavvıf olduğu halde eserlerini --------------------------yazmıştır.

26)Dîvânü Lûgaati’t- Türk hangi amaçla Arapça yazılmıştır? Yazınız. (5 puan)

27) Gazeller nasıl isimlendirilir? İzah ediniz. (5 puan)

28)Danişmendname’nin Türk edebiyatında uzun süre tarih kitabı gibi kabul edilmesinin sebebini yazınız. (5 puan)

1-Aşağıdakilerden hangisi sözlü edebiyat'ın özelliklerinden biri değildir?

A) Uyak, yarım uyaktır; cinaslardan, rediflerden yararlanılır.
B) Bu veriler anonimdir.
C) Başlangıçta söyleyeni bilinse de zamanla bu ürünler, halkın ortak malı olur.
D) Konular, günübirlik yaşamdan alınır.
E) Düz yazıyla önemli ürünler verilir.

2-Aşağıdakilerden hangisinde "Kutadgu Bilig'de değinilmemiştir?

A) Din - felsefe - edebiyat
B) Eğitim - öğretim - bilim
C) Devlet - siyaset - yasa - töre
D) Erdemlilik - görgü kuralları
E) Arapça'nın yetersizliği - Türkçe'nin zenginliği

3-"1069 - 1970'te tamamlanıp dönemin hükümdarına sunulmuştur. Eski Doğu ve Hint eserlerini bu kitap 'alegorik' olup, atasözleri, bilgece deyimlerle süslenmiş, dört kişi arasında geçen diyaloglu bir sahne oyununa benzer."

Bu parçada söz edilen eser ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kutadgu Bilig - Yusuf Has Hacip
B) Atabet'ül Hakayık - Edip Ahmet
C) Divan ü Lügat'it Türk - Kaşgarlı Mahmut
D) Divan - ı Hikmet - Ahmet Yesevi
E)  Muhakemetü'l Lügateyn - Ali Şir Nevaî

4-+"1072 yılında bitirilip dönemin Abbasi halifesine sunulmuştur. Türkçenin Arapça kadar zengin olduğunu kanıtlamaya çalışır. 7500 Türkçe sözcüğe Arapça karşılık veren bir sözlüktür."
Bu eser ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Divan'ü Lügatit Türk - Kaşgarlı Mahmut
B) Divan - ı Hikmet - ahmet Yesevi
C) Kutadgu Bilig - Yusuf Has Hacip
D) Hadikatü's Süeda - Fuzuli
E) Atabetü'l Hakayık - Edip Ahmet

5-'Divan ü Lügat'ıt Türk' için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Bir dilbilgisi kitabı olduğu
B) Türk lehçeleriyle ilgilenmediği
C) Zengin bir edebiyat antolojisi olduğu
D) Ulusal bilinçle yazıldığı
E) Birçok bilim dalını ilgilendiren bilgiler bulundurduğu

6-'Göktürk Yazıtları' için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) İlkinde, Tonyukuk'un kendi çağını anıyı andıran bir anlatımla verdiği
B) Onbiri sessiz, üçü sesli ondört harfli uygur alfabesiyle yazıldığı
C) Kül Tigin anıtının dilinin zenginliği, anlatımının ustalığı ve inceliğiyle dikkati çektiği
D) Yarı söylev niteliğinde olan Bilge Kağan anıtının ilk tarih, anı, söylev örneği sayıldığı
E) 1983'te Danımarkalı bilgin Thomsen tarafından okunarak bilim ve sanata kazandırıldığı

7- Türklerin baştan beri kullandıkları, alfabeler, tarih sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?
A) Göktürk - Uygur - Arap - Latin
B) Uygur - Göktürk - Arap - Latin
C) Uygur - Arap - Göktürk - Latin
D) Göktürk - Arap - Uygur - Latin
E) Göktürk - Uygur - Latin - Arap

8-Aşağıdaki dizilerden hangisi, yalnızca 'yapma' destanları kapsamaktadır?

A) Gılgamış - Şehname - İlyada - Kaybolmuş Cennet
B) Odise - Kalevala - Kurtarılımış Kudüs - Niebelungen
C) Mahabharata - Sid - Çılgın Orlando - Şu
D) Çılgın Orlando - Kurtarılmış Kudüs - Henriade - Kaybolmuş Cennet
E) Şehname - Şu - Hendiade - Sid

9- Aşağıdaki edebi ürünlerden hangisi genel tarih açısından bir değer ifade etmez?

A)Günlük     B)Roman     C)Deyim     D)Gezi yazısı    E)Hatıra


Dadaloğlu yarın kavga kurulur
Öter tüfek davlumbazlar vurulur
Nice korkunç yiğetler yere serilir.
Ölen ölür kalan sağlar bizimdir.

"Koşmanın kendine özgü ve ezgiyle söylenen bir türüdür. Uyak düzeni koşma gibidir. Hecenin sekizli ölçüsüyle söylenir. Yiğit, mertçe bir havası vardır. 'Behey, bre ...' gibi ünlemlerle başlar. En güzel örneklerini Karacaoğlan vermiştir."

10-Yukarıda sözü edilen 'Halk edebiyatı şiir türü' aşağıdakilerden hangisidir?
A) Semai           B) Mani       C) Nefes      D) Varsağı          E) İlahi

11-Aşağıdakilerden hangisi 'semai'nin özelliklerinden biri değildir?

A) Aruzun belli kalıplarıyla yazılanları da vardır.
B) Aruzla yazılanların farklı bir ezgileri olup, bunlar hecenin 8 + 8 kalıbına uyarlar.
C) Konuları kahramanlık, yiğitliktir.
D) Aruzlu semailer gazel, murabba, muhammes, müseddes biçiminde olabilirler.
E) Eklemeliler 'ayaklı = yedekli' semai adını alır.

12-Aşağıdakilerden hangisi tasavvufla ilgilenmemiştir?

A) Kaygusuz Abdal

B) Pir Sultan Abdal
C) Yunus Emre

D) Dadaloğlu
E) Mevlana


13-Aşağıdakilerden hangisi 'tecelli = yansıma' görüşünün özelliklerinden biri değildir?

A) Tanrı her şeyde, evrende belirmiş, görünmüştür.
B) Yaratılış sözle başladığından , söz oldukça önemlidir.
C) Tecelli süreklidir; önsüz sonsuz zaman bu oluşumun içindedir.
D) Bütün varlık sürekli var olmakta, yok olmaktadır.
E) Tanrı çekilse de oluşum sürecek, evren düzenli bir biçimde gelişecektir.

14-Aşağıdakilerden hangisi 'tasavvufun' konularından biri değildir?
A) Tanrı'nın niteliği
B) Çalışmanın, kazanmanın gerekliliği
C) Evrenin oluşumu
D) Tanrı - halk ilişkileri
E) Fizikötesi gerçeklik

Bektaşilerin söylediği ilahilerdir. İlahiden farkı Bektaşi ulularını övmesi, tarikat ilkelerini yansıtması, bu inancın savunucusu olmalıdır."

15- Yukarıdaki sözü edilen bu şiir türü, aşağıdakilerden hangisidir?
A) İlahi      B) Deme        C) Devriyye       D) Nefes         E ) Şathiyye

16-Aşağıdakilerden hangisi 'Anonim Halk edebiyatı' ürünlerinden biri değildir?
A) Mani         B) Türkü        C) Ninni     D) Koşma     E) Bilmece


17. 'Yunus Emre' için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Dili, düşüncesi engin sevgisiyle belirginleşen Yunus, Anadolu Türk edebiyatının en büyük ozanı olarak değerlendirilir.
B) Halk, Tekke, Divan şiirini sürekli etkilemiştir.
C) Canlı, cansız tüm varlığı birlik düşüncesiyle işlemiş, sevgiyi yaşamının odağı edinmiştir.
D) Tanrı'lma ilişkileri, ölüm, yaşam gibi konuları sevginin sınırsız hoşgörüsüyle almış, duymuş, yaşamıştır.
E) Tüm şiirlerinde heceyi kullanmış, Divan türleriyle şiir vermemiştir.


18 Aşağıdakilerden hangisi XIII. ve XIV. yüzyıl mutasavviflarindan birisi değildir?

a) Yunus Emre

b) Süleyman Çelebi
c) Aşık Paşa

D) Hacı Bektaş-ı Veli

E) Mevlana

19.Aşağıdakilerin hangisinde zengin kafiye kullanılmıştır?

A) Çatlak dudaklarımı ıslatmıyor kan -Toprakta yangı var toprakta volkan
B) Taşmda toprağımda bereket - Köklerimden başar hürriyet
C) Dünyada ne ikbal ne servet dileriz - Hatta ne de saadet dileriz
D) Günlerce uzak kalmış iken sözlerinizden -Akşam yine bahsettik ela gözlerinizden
E) Sırmalı kemeri takmış beline – Kendi benzer has bahçenin gülüne

19-Aşağıdakilerden hangisi Sözlü Edebiyat Dönemi şairlerine verilen adlardan biri değildir?
A) Ozan     B) Baksı      C) Yuğ       D)Kam      E)Şaman

20- Edebiyatımızda mesnevi nazım şekli ilk defa hangi eserde kullanılmıştır?
a. Atebet’ül Hakayık
b. Kutadgu Bilig
c. Divan-ı Hikmet
d. Divan-ü Lügati’t Türk
e. Muhakemet’ül Lügateyn

21-Halk şiirindeki “ağıt ve güzelleme” nin Klasik edebiyatımızdaki karşılıkları hangisinde verilmiştir?
a) Kaside- Mesnevi
b) Mesnevi-Mersiye
c) Mesnevi-Gazel
d) Mersiye-Gazel
e) Mersiye-Kaside
 

22-Aşağıdakilerden hangisi İslamiyetin kabulünden önceki Türk destanlarından biri değildir?
a. Battal Gazi Destanı
b. Şu Destanı
c. Oğuz Kağan Destanı
d. Bozkurt Derstanı
e. Alp Er Tunga Destanı
 

“Saçma ey göz, eşkten gönlümdeki odlare su
Kim bu denlü dutuşan odlara kılmaz çare su”

23-Yukarıdaki beyitte aşağıdaki edebi sanatlardan hangisi bulunmamaktadır?
a) Nida     b) Teşhis    c) Tenasüp  d) Hüsn-ü talil     e) Tezat

24-Aşağıdakilerden hangisinde Dini Tasavvufi halk edebiyatı nazım türleri bir arada verilmiştir?
a) İlahi-nutuk-deme-mani
b) Nefes-devriye-mani-şathiye
c) İlahi-nefes-deme-nutuk
d) Mersiye-ilahi-nefes-deme
e) Nutuk-semai-nefes-deme
 

25-Aşağıdakilerden hangisi destan motiflerimizden biri değildir?

a) Bozkurt     b) Ağaç c) Nevruz     d) Su      e) Işık